Istnienie czyśćca i dusz w nim
cierpiących jest oficjalnie potwierdzone przez Kościół. Na sformułowanie
dogmatu potrzebował aż dwanaście stuleci. W swoich badaniach oparł się głównie na tradycji chrześcijańskiej. Ona to bowiem, od samego początku w sposób nieprzerwany
w różnych formach praktyk przedkładała wiernym do wierzenia prawdę o istnieniu
czyśćca oraz o potrzebie okazywania zmarłym pomocy.
Pierwszą doktrynalną wypowiedzią na
temat czyśćca jest list papieża Innocentego IV z 1254 r. do kardynała, legata
papieskiego na Cyprze. Jest w nim stwierdzenie, że istnieje czyściec, że dusze
po śmierci doznają w tym stanie oczyszczenia i mogą doznawać pomocy ze strony
Kościoła. Papież pisze w nim również, dla kogo jest przeznaczony czyściec:
"(...) Tym bowiem czyśćcowym ogniem oczyszczają się oczywiście grzechy,
jednak nie śmiertelne lub ciężkie, które wpierw nie zostały odpuszczone przez
pokutę, lecz małe i błahe, które obciążają także po śmierci, nawet jeśli za
życia były odpuszczone."
20 lat później. Sobór Lyoński w 1274 roku,
który był etapem pewnego porozumienia się Kościoła Zachodniego z prawosławiem
przedstawił Grekom oświadczenie, które również zawierało sformułowania odnośnie do spraw czyśćca: jeśliby prawdziwie pokutujący zakończyli życie w miłości Boga
jeszcze przed godnym zadośćuczynieniem czynami pokutnymi za popełnione grzechy
i zaniedbania, wówczas ich dusze (...) zostaną po śmierci oczyszczone karami
czyśćcowymi, czyli ekspijacyjnymi".
Wypowiedzią posiadającą charakter orzeczenia dogmatycznego jest Konstytucja
"Benedictus Deus" papieża Benedykta XII z 1336 roku.
Zagadnieniem czyśćca zajmował się
również Sobór Florencki (1438-1445), który rozszerzył informacje dotyczące dusz
czyśćcowych oraz możności udzielania im pomocy przez żyjących na ziemi.
Po raz kolejny zagadnieniem czyśćca
zajmował się Kościół w sposób oficjalny podczas Soboru Trydenckiego (1545 -
1563), który porządkował różne zagadnienia w odpowiedzi na błędy głoszone przez
Marcina Lutra i innych reformatorów. Ważnym zagadnieniem na Soborze Trydenckim
było podkreślenie ogromnej wagi Mszy świętej jako ofiary przebłagalnej nie
tylko za żyjących ale i za zmarłych, którzy jeszcze nie zostali całkowicie
oczyszczeni.
Sobór Trydencki zobowiązał, biskupów do usilnej troski o głoszenie zdrowej
nauki o czyśćcu (…) i przestrzegał przed zajmowaniem się kwestiami niepewnymi,
czy nawet z pozoru fałszywymi, przed wszystkim tym, co budzi ciekawość lub
zabobonność. Średniowiecze obfitowało bowiem w różne fantastyczne opowiadania
na temat czyśćca, jego lokalizacji, cierpień czyśćcowych, a kaznodzieje ludowi
bardzo chętnie roztaczali przed słuchaczami tego rodzaju wizje.
Prawda o czyśćcu została zamieszczona w
"Trydenckim wyznaniu wiary katolickiej" opublikowanym przez papieża
Piusa IV w 1564 roku, w rok po zakończeniu Soboru: "Wierzę niezachwianie,
że istnieje czyściec i że duszom tam zatrzymanym pomagać może wstawiennictwo
wiernych”.
Sformułowanie to zawiera w sobie istotę
nauki Kościoła katolickiego na temat czyśćca, która jest obowiązująca do dnia
dzisiejszego. (Źródło: kosciol.wiara.pl)